لذت جویی پایه و غایت نظام سرمایه داری است و این رویکرد با معنویت دینی ناسازگار است

در یکی دیگر از نشست های علمی حکمرانی معنوی، حجت الاسلام دکتر سید محمدکاظم رجایی رامشه به ارائه مباحثی پیرامون نسبت میان حکمرانی معنوی و پیشرفت اقتصادی پرداخت. این استاد حوزه و دانشگاه ارائه خود را با تعریف مفاهیمی کلیدی موضوع آغاز نمود. از نگاه وی اصطلاح معنویت گرچه در دایره واژگانی دین سابقه دیرینی نداشته، ولی به لحاظ مفهومی با آنچه در ادیان الهی مطرح شده تطابق دارد؛ چراکه هویت اصلی انسان ساحت روحانی اوست. از منظر دینی انسان دارای نیازمندی هایی است که هدایت تشریعی برای رفع این نیازها صورت گرفته است. نیازمندی های روحانی با حضور انبیای الهی تأمین شده است و چون حیات انسان در این دنیای مادی در مقایسه با حیات بعد از مرگ به صفر میل می کند، اصل و اساس نیاز انسان همان هدایت تشریعی است.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه به سیر تحول دنیای غرب از دوران رنسانس به بعد پرداخت. از منظر وی اساس این تغییر از قرن 16 به بعد بر اساس مقابله با کتاب مقدس شکل گرفت که نتیجه آن دوری بشر از ساحت معنویت بود. دنیای غرب از این دوره با عنوان روشنگری یاد می کند، ولی به واقع وارد عصر تاریکی شد. اتکای تام و تمام به عقل و دوری از وحی از ویژگی های مهم این دوران است. تمایلات مادی افراطی و معیار قرار گرفتن لذت و الم و نیز حداکثر کردن لذت جسمی را باید از مهم ترین اهداف و ویژگی های بارز این دوران دانست. در این دوران حس و تجربه معیار صحت سنجی علوم مختلف از جمله اقتصاد قرار گرفت؛ لذا ارزش های معنوی را غیرعلمی جلوه دادند و البته برخی از روشنفکران ایرانی نیز در 3 دهه اخیر تلاش کرده اند همان روند را دنبال نمایند. ورود بشر به دنیای مادی محض و فاصله گرفتن از معنا باعث شد زندگی بشر از معنویت تهی گردد.

این پژوهشگر اقتصاد اسلامی بیان داشت که احساس نیاز به معنویت باعث شد رویکرد معنوی در کشورهای پیشرفته شکل بگیرد، و اقتصاد معنوی و اقتصاد روحانی و معنویت اقتصاد، سلامت معنوی و… شکل بگیرد؛ ولی معنویت سکولار و ابزاری. وی معتقد است حتی معنویتی که امروزه در دنیای غرب ترویج می شود بر مدار لذت جویی و سود می گردد و مفاهیمی چون اقتصاد معنوی و روحانی نیز در این فضا تعریف می شود و حتی مقولاتی چون ازدواج و فرزندآوری نیز بر مدار فایده گرایی مادی حرکت می کند. گری بیکر گرایش بشر به دین و کلیسا را نیز با نگاه فایده گرایی مادی تفسیر می کند و در صورت مفید بودن آن را توصیه می کند.

رجایی رامشه در مقام جمع بندی بحث اظهار داشت که، بر اساس آموزه های دینی انسان دو ساحتی است و بعد ملکوتی هویت اصلی انسان را تشکیل می دهد و هدف و غایت زندگی انسان کسب صفات الهی است. بر اساس آیات متعدد قرآن، مهمترین راهبرد حرکت انسان برای نیل به پیشرفت و تعالی حرکت بر مدار ایمان و عمل بر مدار تقواست. ایمان و عمل صحیح مبتنی بر باور و اعتقاد صحیح است. انسانی که در این مسیر رشد می کند با فرهنگ جهادی رشد می کند و در عرصه های گوناگون اقتصادی، نظامی، فرهنگی و … با روحیه جهادی عمل می کند. انسان تربیت شده در این فرهنگ در مقابل تهدیدهای دشمن از تهدیدها نمی ترسد و با اتکا به قدرت الهی حرکت می کند و بر اساس وعده الهی رشد اقتصادی و نزول برکات الهی نتیجه این نگاه و حرکت خواهد بود.در این جلسه عنوان، آرمان، اهداف و محورهای مشخص شد و مقرر گردید در نشست بعدی نمایندگانی از سایر دانشگاه های علوم پزشکی کشور که در رابطه با سلامت معنوی فعالیت می کنند، حضور بهم رسانند.