سلسله نشست های حکمرانی معنوی حکمرانی معنوی و بهره‌برداری کارآمد و عادلانه از طبیعت

ظلم بزرگی که در حوزه محیط زیست انجام می شود، از بین بردن حق آیندگان است

در یکی دیگر از سلسله نشست های حکمرانی معنوی، حجت الاسلام دکتر سید علی حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق، به تبیین دیدگاه های خود در باب نگاه اسلام و آموزه های شیعی به محیط زیست پرداخت. وی در ابتدا بر این نکته تأکید نمود که شاید برای برخی چنین تصوری وجود داشته باشد که در آموزه های دینی مطالب چندانی در باب طبیعت و محیط زیست وجود نداشته باشد، ولی حقیقت آن است که در بررسی هایی که ایشان در قریب به سه دهه در این باب داشته است، دریای بیکران معارف قرآنی و روایی را می توان در این حوزه علمی مشاهده نمود.

حسینی در ابتدا به سه نگاه علمی، عرفی و دینی به طبیعت اشاره نمود و در ادامه با تمسک به آیات و روایات تبیینی از نگاه دیدگاه دین به این مقوله ارائه داد. به نظر این محقق حوزه دین و محیط زیست، با نگاهی به قرآن به چند نکته اساسی در باب طبیعت می توان دست یافت: اولا طبیعت مخلوق خداوند است؛ ثانیا مربوب اوست و خدای متعال همواره در حال پرورش آن است؛ ثالثا محفوظ خداوند بوده و آن را حفظ می کند؛ رابعا مرزوق خداوند است و خامسا جلوه جمال و نیز جلوه قدرت خدا است. حسینی با شاره با آیه «وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ»، طبیعت را جلوه علم خدا معرفی نمود.

این استاد حوزه و دانشگاه پس از بیان روایاتی در باب اهمیت نزولات آسمانی و محاسبات دقیق آن در دستگاه الهی، با استناد به آیات قرآن کریم از جمله آیه «سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ» و آیات نظیر آن، بیان داشت که طبیعت جاندار و و دارای شعور است. از نگاه دکتر حسینی تسبیح الهی توسط تمامی موجودات، مصداقی از معنویت در نظام عالم است.

از منظر این استاد دانشگاه توجه ویژه در روایات به حیوانات و درختان و گیاهان بسیار حیرت انگیز است و صاحب روح بودن گیاهان از نگاه روایات از اموری است که می تواند به تعالی معنوی انسان کمک نماید. خداوند ما را خلیفه خود در زمین قرار داده و این ماموریت را به ما داده تا آن را آباد کنیم و روایات باب درختکاری در این زمینه باید مورد توجه ویژه باشد. وی یکی از انقلابهای بعد از ظهور حضرت حجت را سبزی و خرمی زمین دانست و با استناد به آیه شریفه «ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ» قطع درختان و تخریب جنگلها را مصداق روشنی از فساد در زمین دانست؛ چراکه با از بین رفتن گیاهان نسل حیوانات در معرض خطر قرار می گیرد و در ادامه حیات بشر با مخاطره همراه خواهد بود. ظلم بزرگی که توسط نسل فعلی در قبال نسلهای بعدی صورت می گیرد در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی است.

حسینی در پایان منابعی را برای مراجعه پژوهشگران و تحقیق بیشتر معرفی نمود؛ از جمله: کتاب گیاهان و زندگی، دایزة المعارف اسلامی کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست، مجله فرهنگ جهاد.

گفتنی است این نشست با مشارکت پژوهشکده مطالعات معنوی، اندیشکده معنویت مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و خبرگزاری رسا برگزار شد.